सौ. भाग्यश्री सुपनेकर या मागील २७ वर्षांपासून शिक्षणक्षेत्रात कार्यरत असून सध्या सौ. सुंदरदेवीसाठी हायस्कूल या शाळेच्या मुख्याध्यापिका म्हणून विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासासाठी आपली निष्ठा आणि समर्पणाने कार्य करत आहेत. त्यांच्यासाठी अध्यापन म्हणजे केवळ विषय शिकवणे नाही, तर विद्यार्थ्यांच्या जीवनमूल्यांवर संस्कार करणे, त्यांच्यात सामाजिक जाणीवा जागृत करणे आणि आत्मविश्वास निर्माण करणे ही एक जीवनमिशनच आहे. वस्ती विभागातील विद्यार्थ्यांसोबत काम करताना त्यांनी शिक्षणाची गोडी आणि जीवन बदलण्याची प्रेरणा दोन्ही एकत्र दिली आहे.
शिक्षण क्षेत्रातील प्रवास
लहानपणापासूनच सौ. सुपनेकर यांना शिक्षणाची आवड होती. शिक्षक होणं हे त्यांचं ध्येय होतं. त्यांच्या गुरूंनी आणि कुटुंबीयांनी दिलेल्या प्रेरणेने त्यांनी या क्षेत्रात पाऊल ठेवले. त्यांच्यासाठी शिक्षण हे केवळ नोकरी नसून समाजसेवेचा मार्ग आहे. समाजातील प्रत्येक मुलाला शिक्षणाच्या प्रवाहात आणावं आणि त्याचं आयुष्य घडवावं — ही त्यांची मनापासूनची इच्छा आहे.
अध्यापनातील वेगळेपणा
सौ. सुपनेकर यांच्या अध्यापन पद्धतीची खासियत म्हणजे संवाद आणि सहानुभूती. त्या विद्यार्थ्यांशी नेहमी संवाद साधतात, त्यांच्या दैनंदिन जीवनातील उदाहरणांद्वारे विषय समजावतात, ज्यामुळे शिक्षण अधिक जवळचं आणि समजण्यासारखं वाटतं. शाळेतील बहुतेक विद्यार्थी आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल किंवा एक पालकत्व असलेले आहेत. त्यामुळे त्या केवळ शैक्षणिक अध्यापनावर थांबत नाहीत, तर विद्यार्थ्यांना ड्रेस, शैक्षणिक साहित्य आणि आर्थिक मदत मिळवून देण्यासाठीही प्रयत्नशील असतात. म्हणूनच विद्यार्थी त्यांना “दुसरी आई” मानतात.
शैक्षणिक अद्ययावततेकडे सातत्यपूर्ण प्रयत्न
त्यांना माहिती आहे की शिक्षण क्षेत्र सतत बदलत आहे. त्यामुळे त्या नव्या शैक्षणिक धोरणांवर आणि तंत्रज्ञानातील नवकल्पनांवर सतत लक्ष ठेवतात. विविध प्रशिक्षण कार्यक्रम, कार्यशाळा आणि ऑनलाईन कोर्सेसद्वारे स्वतःला अद्ययावत ठेवतात. विद्यार्थ्यांना तंत्रज्ञानाशी जोडण्यासाठी शाळेत स्मार्ट क्लासेस आणि प्रोजेक्ट बेस्ड लर्निंग या पद्धतींवर त्यांनी विशेष भर दिला आहे. सध्या त्या नवीन राष्ट्रीय शिक्षण धोरण (NEP) याचा सखोल अभ्यास करून त्याची अंमलबजावणी करण्यासाठी सज्ज आहेत.
आव्हाने आणि त्यांचा सामना
वस्ती विभागात काम करणं हे स्वतःत एक मोठं आव्हान आहे. काही वेळा विद्यार्थ्यांना शाळेत टिकवणं, मुलींच्या लहान वयात होणाऱ्या लग्नांना थांबवणं आणि पालकांना शिक्षणाचं महत्त्व पटवून देणं या गोष्टी कठीण ठरतात. पण अशा वेळी त्या शांतपणे समुपदेशन करतात, पालकांशी संवाद साधतात आणि समाजातील कार्यकर्त्यांची मदत घेतात. त्यांचं ब्रीदवाक्य अतिशय स्पष्ट आहे —
“विद्यार्थी शाळेत यायलाच हवेत, आणि मुलींनी शिकायलंच हवं.”
शिक्षणात वेगळेपणा आणणारे उपक्रम
सौ. सुपनेकर यांनी शाळेत अनेक समाजाभिमुख उपक्रम राबवले आहेत. गेल्या २२ वर्षांपासून त्या रक्षाबंधन सणाच्या दिवशी विद्यार्थ्यांना घेऊन पोलिस चौकीत जातात आणि पोलिस बांधवांना राखी बांधतात. या उपक्रमातून विद्यार्थ्यांमध्ये देशसेवेबद्दल आदरभाव आणि कृतज्ञता निर्माण होते. तसेच वृद्धाश्रम भेटी, निर्मला संकलन, पर्यावरणपूरक उपक्रम आणि वृक्षारोपण यांसारख्या उपक्रमांद्वारे विद्यार्थ्यांना समाजाशी जोडले जाते. भविष्यात शाळा पूर्णपणे डिजिटल करण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट आहे.
आनंददायी क्षण
सौ. सुपनेकर यांच्या मते, त्यांच्या शिक्षक जीवनातील सर्वांत आनंददायी क्षण म्हणजे जेव्हा एखादी विद्यार्थिनी लहान वयात लग्नाऐवजी पुढे शिक्षण घेण्याचा निर्णय घेते आणि आत्मनिर्भर बनते. तसेच जेव्हा त्यांचे विद्यार्थी समाजात चांगल्या ठिकाणी पोहोचतात, तेव्हा त्यांना वाटणारा आनंद अमूल्य असतो.
सामाजिक कार्य आणि गौरव
सौ. सुपनेकर गेल्या २० वर्षांपासून पोलिस चौक्यांमध्ये रक्षाबंधन उपक्रम राबवत आहेत. मुलींच्या शिक्षणासाठी समुपदेशन, वृद्धांच्या सेवेसाठी काम, पर्यावरण संवर्धन, आणि शाळेच्या भौतिक सुविधांसाठी विविध संस्था व एनजीओंच्या माध्यमातून निधी मिळवून देणे हे त्यांच्या सामाजिक कार्याचे वैशिष्ट्य आहे. त्यांच्या कार्याची दखल ‘सकाळ’ आणि ‘लोकमत’ सारख्या प्रमुख दैनिकांनी विशेष टिपण्णीच्या स्वरूपात घेतली आहे.
शिक्षण मंत्र
सौ. सुपनेकर यांचा शिक्षण मंत्र अतिशय प्रेरणादायी आहे —
शिक्षण हे जीवन घडवण्यासाठी आहे.
सौ. भाग्यश्री सुपनेकर या केवळ एक शिक्षिका नाहीत, तर त्या समाज परिवर्तनाच्या वाटेवर चालणाऱ्या दीपस्तंभ आहेत. त्यांच्या कार्यातून हजारो विद्यार्थ्यांच्या आयुष्याला दिशा मिळाली आहे. शिक्षण, संस्कार, आणि सामाजिक जबाबदारी यांचा संगम घडवणाऱ्या या प्रेरणादायी शिक्षिकेचा प्रवास आजही तितकाच प्रकाशमान आणि आशादायी आहे.
Email : bmsupanekar28@ gmail. com
